Lý do khiến 90% nhà đầu tư thua lỗ trên thị trường chứng khoán

Sự bùng nổ của TTCK năm 2021 đã khiến các nhà đầu tư cá nhân ồ ạt tham gia thị trường với mong muốn có mức lợi nhuận hấp dẫn. Tuy nhiên, những sóng gió của thị trường từ đầu năm đến nay đã "thổi bay" không ít thành quả đạt được trước đó, thậm chí nhiều người còn thua lỗ đậm, âm vốn.
 
Biến động thị trường ảnh hưởng khá lớn đến kết quả đầu tư, song chuyên gia phân tích của Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng những hành động sai lầm cũng là nguyên nhân dẫn đến thua lỗ. Do đó, nhóm phân tích liệt kê một số sai lầm nhà đầu tư cần tránh.
 
Coi chứng khoán là canh bạc 
Cổ phiếu là tấm gương phản chiếu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp kinh doanh tốt thì giá cổ phiếu sẽ tăng, ngược lại, doanh nghiệp kinh doanh yếu kém thì giá cổ phiếu sẽ sụt giảm.
 
Tuy vậy, hầu hết cá nhân khi tham gia thị trường đều coi mã cổ phiếu như mã số đánh cược với hy vọng làm giàu nhanh, đổi đời nhanh. Có những người mua cổ phiếu mà không biết tên doanh nghiệp, không biết công ty đó kinh doanh trong lĩnh vực ngành nghề nào, lợi nhuận các năm vừa rồi ra sao.
 
Với tư duy này, nếu nhà đầu tư có lãi chỉ là do may mắn, không thể lâu dài. Nếu chọn những mã cổ phiếu đầu cơ có thể đúng 9 lần nhưng chỉ với 1 lần sai, có thể sẽ thua lỗ trắng tay. Bởi những lần có lãi do với tâm lý còn thăm dò còn nghi ngờ nên tỷ trọng đầu tư thấp hoặc mới lãi 1 chút đã bán ra ngay. Nhưng với deal thua lỗ cuối cùng có thể nhà đầu tư sẽ không thoát ra kịp và gánh chịu khoản thua lỗ rất nặng nề.
 
Trên thị trường chứng khoán không hiếm các mã cổ phiếu đầu cơ sau đợt tăng nóng là hơn chục phiên sàn liên tiếp không có người mua đối ứng. Không phải ngẫu nhiên mà các nhà kinh tế xem thị trường chứng khoán là thị trường cao cấp nhất trong các thị trường. Đó là nơi đầu tư nghiêm túc, đòi hỏi người tham gia phải có sự hiểu biết. Bởi vậy, việc không ngừng nâng cao kiến thức mỗi ngày là rất quan trọng khi tham gia đầu tư chứng khoán.
 
Nghĩ cổ phiếu tăng giá là cổ phiếu tốt 
Chuyên gia Yuanta, rất nhiều nhà đầu tư mới tham gia thị trường nghĩ rằng cổ phiếu tăng giá là cổ phiếu tốt, nhưng thực tế có rất nhiều lý do khiến cổ phiếu tăng giá mà không gắn liền với kết quả kinh doanh.
 
Nhiều cổ phiếu penny sau rất nhiều chiêu trò làm giá, sau quá trình bơm-hút-đẩy-xả, các cổ phiếu này sẽ có đợt giảm rất khốc liệt, giá sẽ về Mo, thậm chí còn giảm sâu hơn điểm bắt đầu, điều này gây thiệt hại không nhỏ cho các nhà đầu tư.
 
Ngoài ra, lịch sử cũng cho thấy có rất nhiều cổ phiếu thị giá thấp bỗng tăng vọt khi công ty có ý định phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Bởi vậy, nhà đầu tư nên đánh giá cổ phiếu kỹ lưỡng dựa trên phân tích cơ bản về doanh nghiệp trước khi đầu tư để tránh thua lỗ.
 
Giao dịch vào đầu phiên 
Nhà đầu tư mới tham gia thị trường thường có thói quen mua bán cổ phiếu trong nửa đầu phiên giao dịch. Nhưng thống kê trên thị trường thời điểm mà diễn biến bất ngờ nhất , đảo ngược hoàn toàn tình thế thường diễn ra vào phiên chiều đặc biệt là 30 phút cuối phiên.
 
Bởi vậy nhà đầu tư nên dành thời gian quan sát biểu đồ phân tích kỹ thuật và tâm lý của các nhà đầu tư khác thật kỹ trước khi giao dịch, cũng như luôn đặt cho mình 1 tình huống hành động nếu thị trường diễn biết bất thường không như mong đợi.
 
Cho rằng chưa bán cổ phiếu là chưa lỗ
Khi đầu tư chứng khoán, một trong những sai lầm điển hình mà rất nhiều người mắc phải đó là tư duy không chịu cắt lỗ. Tư duy này chủ yếu bắt nguồn từ tâm lý trì hoãn, nhà đầu tư kỳ vọng nó sẽ sớm khởi sắc trong tương lai, ít nhất là chờ đợi cổ phiếu phục hồi đến khi hòa vốn.
 
Tuy nhiên ở đây nhà đầu tư sẽ đối diện với bài toán xác suất: tỷ lệ thấp thị trường sẽ hồi phục với mức lợi nhuận không nhiều do tâm lý ai cũng mong đợi hoà vốn để bán, xác suất cao hơn là cổ phiếu sẽ tiếp tục đà suy giảm, nếu xu hướng down khi gãy trend hình thành thì mức giảm giá sẽ rất lớn.
 
Nhà đầu tư nên nhớ rằng ngay cả khi chúng ta không bán cổ phiếu thì chúng ta vẫn đang bị lỗ vì giá cổ phiếu vẫn giảm. Bởi vậy, chiến lược đúng đắn mà nhà đầu tư nên áp dụng là nắm giữ những cổ phiếu tăng giá và bán các cổ phiếu giảm giá.
 
Sử dụng tỷ lệ đòn bẩy quá cao 
Mặc dù việc sử dụng đòn bẩy cao có thể mang đến lợi nhuận lớn cho nhà đầu tư nhưng rủi ro cũng tăng lên đáng kể. Càng sử dụng margin thì tỷ lệ khuyech lãi và lỗ cũng tăng lên tương ứng. 
Do đó, nếu không có những phân tích kỹ lưỡng cũng như không chắc chắn về khoản đầu tư của mình thì không nên liều lĩnh sử dụng đòn bẩy.
 
Một lời khuyên khác chuyên gia Yuanta đưa ra là khi thị trường hay cổ phiếu rơi vào vùng nguy hiểm thì việc đầu tiên nhà đầu tư cần làm là giảm tỷ lệ đòn bẩy xuống, hãy bán các cổ phiếu giảm tỷ lệ margin về mức thấp nhất có thể, bởi điều này sẽ hạn chế rủi ro khi thị trường tiếp tục giảm điểm, nhưng nhà đầu tư sẽ vẫn còn sức mua để mua các cổ phiếu mạnh hơn, tốt hơn khi thị trường phục hồi.
 
Không xem xét các yếu tố cơ bản của cổ phiếu 
Một số nhà đầu tư theo trường phái kỹ thuật thường chỉ quan tâm đến giá và khối lượng giao dịch. Nhưng đa phần các nhà đầu tư lâu năm và nhà đầu tư thành công họ vẫn luôn tham khảo các chỉ tiêu cơ bản của doanh nghiệp, bởi khi lựa chọn các cổ phiếu có nền tảng tốt để giao dịch lướt sóng vẫn tăng độ tin cậy hơn là bỏ qua tiêu chí này.
 

Hạ Anh
Nhịp sống thị trường