Xếp loại CTCK: Tiêu chí và thực tế

DĐDN có cuộc trao đổi với TS Nguyễn Đình Long - Chuyên gia tư vấn ĐH Kinh tế, ĐH quốc gia Hà Nội xung quanh vấn đề này. 

- Theo chuẩn CAMEL, với những tiêu chí như: mức độ đủ vốn (C), chất lượng tài sản (A), chất lượng quản trị (M), khả năng sinh lời (E) và chất lượng thanh khoản (L), theo ông, việc “soi” quá kỹ các vấn đề trên khiến nhiều người lo ngại những quy định mới quá chuyên nghiệp khó áp dụng thực tiễn tại TTCK VN? 

Chiếu theo các tiêu chí trên, các CTCK phải báo cáo định kỳ về các chỉ tiêu an toàn tài chính, báo cáo tình hình quản trị công ty, công tác quản trị rủi ro. Trong đó, chỉ tiêu an toàn tài chính, nguồn vốn, chất lượng tài sản, khả năng sinh lời, tốc độ tăng trưởng doanh thu, khả năng thanh khoản và cả năng lực quản trị... đều phải công bố rộng rãi cho nhà đầu tư biết. 

Với cách đánh giá mới này, lãnh đạo các CTCK buộc phải chứng minh năng lực mới có thể tồn tại trong bối cảnh cạnh tranh khắc nghiệt như hiện nay. Theo đó, ban lãnh đạo phải có kinh nghiệm, mức độ ổn định hệ thống công nghệ, quy trình… và hạn chế thay đổi số thành viên chủ chốt. Theo tôi, đây là yếu tố răn đe rất lớn, chỉ cần phạm lỗi đến mức bị xử phạt thì chất lượng quản trị xem như không đạt hiệu quả. Điều đó buộc các CTCK phải tốt đều thì mới được đánh giá cao. Còn nếu yếu ở khâu nào chắc chắn sẽ bị tụt hạng, thậm chí bị loại ra khỏi cuộc chơi. 

- Trong bối cảnh thị trường tăng giảm thất thường như hiện nay, nhiều CTCK đang bị thua lỗ thì việc tăng doanh thu hay lợi nhuận đã khó, chứ đừng nói đến đạt chuẩn tất cả các tiêu chí trên. Vì vậy, để áp dụng ngay lập tức thì sẽ có rất nhiều CTCK đối mặt với thách thức mới. Ý kiến ông vấn đề này thế nào? 

Trong 6 tháng đầu năm 2013, doanh thu của các CTCK sụt giảm tới 30% so với cùng kỳ 2012. Các CTCK trong TOP 10 đều sụt giảm doanh thu mà nguyên nhân chủ yếu là thị trường sụt giảm, lãi suất ngân hàng giảm mạnh. Nếu áp dụng phương thức chấm điểm theo CAMEL thì 100% các CTCK đều đạt 0 điểm. Vì vậy, tiêu chí tăng trưởng cần quan tâm đến thực tế của thị trường. 

- Theo ông cần phải làm gì để Quy chế hướng dẫn xếp loại các Cty CK theo chuẩn CAMEL không tách rời thực tiễn hoạt động của DN ? 

Trong nhóm chỉ tiêu C về mức độ đủ vốn của CTCK, bao gồm tỷ lệ vốn chủ sở hữu/tổng tài sản; vốn chủ sở hữu/vốn pháp định và tỷ lệ an toàn tài chính. Để đạt được trên 80 điểm đối với toàn nhóm chỉ tiêu C, CTCK phải có tỷ lệ vốn chủ sở hữu/tổng tài sản từ 51% trở lên, vốn chủ sở hữu tối thiểu bằng 1,5 lần vốn pháp định và tỷ lệ an toàn tài chính từ 180% trở lên. 

Điều này cho thấy CAMEL sẽ siết chặt hơn điều kiện tài chính các CTCK so với quy định pháp lý hiện hành. Hiện số dư tiền mặt các CTCK khá lớn, các CTCK vẫn thận trọng với tự doanh, nên vẫn đảm bảo được chỉ tiêu này. Tuy nhiên, khi thị trường sôi động, hoạt động cung cấp vốn margin cho khách hàng bùng nổ thì đây cũng là yếu tố cần cân nhắc. 

- Ông nhìn nhận thế nào về cách điều hành thông qua việc ban hành Thông tư 210 và mới đây là việc lấy ý kiến thành viên thị trường về dự thảo Quy chế hướng dẫn xếp loại CTCK của Bộ Tài chính và UBCK ? 

Trong giai đoạn vừa qua, Bộ Tài chính cũng đã ban hành 9 thông tư trong lĩnh vực quỹ đầu tư, trong đó cho phép hình thành cả các quỹ ETF và quỹ đầu tư bất động sản – các công cụ hữu hiệu nhằm xử lý vấn đề sở hữu chéo và nợ xấu. 

Còn đối với việc đánh giá chấm điểm các CTCK là cần thiết, nhưng vẫn cần phải nghiên cứu kỹ để các tiêu chí này phù hợp với hoạt động thực tiễn của thị trường. Theo tôi nên tập trung vào khả năng tài chính và chất lượng quản trị của CTCK. Chỉ cần chứng minh được 2 yếu tố trên đồng thời giúp nhà đầu tư tin tưởng vào khả năng phát triển của các CTCK. 

- Xin cảm ơn ông!