Kết luận của viện Môi trường và tài nguyên (ĐH Quốc gia TP.HCM) gửi cho sở Tài nguyên môi trường tỉnh Đồng Nai ngày 8.3 cho thấy: nguồn ô nhiễm ra rạch Bà Chèo (xã Tam An, huyện Long Thành, Đồng Nai) là do nước thải từ nhà máy xử lý nước thải tập trung của KCN Long Thành, thuộc công ty cổ phần Sonadezi Long Thành (gọi tắt là Sonadezi Long Thành). Các nguồn ô nhiễm khác như nước thải sinh hoạt, chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản có tính phân tán, tải lượng ô nhiễm nhỏ không đáng kể. Ô nhiễm từ suối Nước Trong đổ ra không làm ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng nước rạch Bà Chèo do sự phân cách khá rõ về ranh giới thủy văn và chế độ dòng chảy giữa hai lưu vực.

Qua nhiều kịch bản phân tích, tính toán phạm vi bị ô nhiễm, theo viện Môi trường và tài nguyên, kịch bản có đầy đủ căn cứ pháp lý nhất để quy trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho Sonadezi Long Thành là kịch bản xả thải tại thời điểm Sonadezi bị cục Cảnh sát môi trường (C49) bắt quả tang (rạng sáng 4.8.2011). Theo đó, 113,6ha/682,8ha rạch Bà Chèo bị ô nhiễm bởi Sonadezi. Phạm vi này đã được xác lập trên bản đồ, làm cơ sở cho cơ quan chức năng tiến hành đánh giá, xác minh thiệt hại thực tế.

Trong phạm vi ô nhiễm này, thiệt hại về sản lượng đánh bắt thủy sản tự nhiên là 100% các năm 2008, 2009, 2010 và tám tháng đầu năm 2011. Nguyên nhân chính là do nước thải Sonadezi Long Thành.

Thiệt hại cây trồng trên cạn (nhóm cây ăn trái) là 100% với cây trồng trên 5 năm tuổi, tính đến đầu năm 2008. Cây trồng dưới 5 tuổi và từ năm 2008 trở về sau, chưa đánh giá cụ thể được mức thiệt hại, cần điều tra tiếp. Tuy nhiên, thiệt hại này do ba yếu tố ngập úng, nhiễm mặn và ô nhiễm nguồn nước, chưa thể phân biệt rạch rồi tỉ lệ % gây thiệt hại do từng yếu tố.

Thiệt hại về chăn nuôi gia cầm, điều tra sơ bộ cho thấy: 62,9% tổng đàn vịt và 76% tổng đàn gà, tính từ 2008 trở về trước. Thiệt hại này có khả năng do nhiều nguyên nhân: dịch bệnh, nguồn giống, điều kiện chuồng trại, kĩ năng nuôi trồng, bên cạnh nguyên nhân nước xả thải ô nhiễm từ Sonadezi Long Thành.

Viện Môi trường tài nguyên cũng kiến nghị cần thành lập ban chỉ đạo đền bù thiệt hại, tiến hành thẩm định thiệt hại cụ thể cho từng hộ dân, để có cơ sở đền bù thỏa đáng cho người dân bị thiệt hại.

Trao đổi với PV Sài Gòn Tiếp Thị, ông Võ Văn Chánh, phó giám đốc sở Tài nguyên môi trường tỉnh Đồng Nai, cho biết: “Sáng nay 9.3 chúng tôi cùng các đơn vị chức năng sẽ họp thống nhất các phương án, tiến độ nhằm xử lý nhanh vụ việc cho bà con bị thiệt hại”.