HASTC sẽ không tính cổ phiếu ACB trong rổ cổ phiếu tham gia vào việc tính chỉ số HASTC-Index trong phiên ngày 2/1/2008 - Ảnh: Việt Tuấn

Vừa là trái phiếu, vừa là cổ phiếu

Cuối cùng, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HASTC) cũng đã chọn ra phương án áp dụng cho cổ phiếu ACB trong ngày giao dịch không hưởng quyền (2/1/2008).

Trước đó, ACB đưa ra phương án phát hành trái phiếu chuyển đổi, mệnh giá 1 triệu đồng/trái phiếu, lãi suất 8%/năm, được chuyển đối với 100 cổ phiếu giá 10.000 đồng/cổ phiếu từ năm 2008 – 2012.

Liên quan đến trái phiếu này, việc điều chỉnh giá tham chiếu của ACB trong ngày 2/1/2008 gặp nhiều trở ngại, khi không có đủ các dữ liệu cần thiết để đưa ra phép tính chính xác mức độ ảnh hưởng. Bài toán này cũng không có trong tiền lệ, không có quy định cụ thể trong các văn bản pháp quy…

Từ đây, nhà đầu tư, tổ chức phát hành và cơ quan quản lý thị trường (HASTC) băn khoăn trước hai phương án: Tìm ra được một phép tính chính xác để điều chỉnh giá tham chiếu, hoặc mở rộng biên độ giá.

Ngày 26/12, HASTC đã có quyết định cuối cùng, chọn phương án mở rộng biên độ giá của ACB trong ngày giao dịch không hưởng quyền là +/-30% theo giá bình quân ngày 28/12/2007, thay vì 10% như hiện nay.

Giải thích về việc lựa chọn này, ông Nguyễn Vũ Quang Trung, Phó giám đốc HASTC, nói: "Trái phiếu chuyển đổi ACB có đặc thù vừa là trái phiếu, vừa là cổ phiếu. Nếu như trong trường hợp xác định rõ được tỷ lệ chuyển đổi, giá chuyển đổi, thời điểm chuyển đổi và từ lúc phát hành cho đến lúc chuyển đổi không phát hành thêm, tức là mọi giả thiết được đưa về mức lý tưởng, thì sẽ tính được chính xác ảnh hưởng của nó và sẽ điều chỉnh giá tham chiếu.

Tuy nhiên, trong trường hợp trái phiếu chuyển đổi Việt Nam nói chung và của ACB nói riêng, những yếu tố lý tưởng đó không nhiều. Thứ nhất, thời điểm chuyển đổi có thể bất kỳ lúc nào trong thời hạn phát hành. Thứ hai, trong điều lệ phát hành trái phiếu chuyển đổi của ACB có trường hợp có thể không chuyển đổi được bởi những lý do về hạn chế tỷ lệ sở hữu. Ví dụ như nhà đầu tư nước ngoài đã nắm 30% rồi, nếu họ nắm thêm trái phiếu chuyển đổi sau này chuyển thành cổ phiếu có thể vượt trên 30%, không đúng theo quy định…

Như vậy có nhiều yếu tố có thể dẫn tới số lượng cổ phiếu chuyển đổi không bằng đúng số lượng phát hành; thời điểm chuyển đổi cụ thể chưa xác định. Nó chỉ có cái xác định rồi là tỷ lệ chuyển đổi và giá chuyển đổi".

Sẽ có quy định riêng về trái phiếu chuyển đổi

Để đưa ra phương án cuối cùng, HASTC đã phải tham khảo kinh nghiệm thế giới, ý kiến của các chuyên gia và chỉ đạo của Ủy ban Chứng khoán, theo quan điểm "làm cách nào đó để điều chỉnh được giá tham chiếu, bằng cách này hoặc bằng cách khác, không thể để nguyên được vì như thế sẽ bất công đối với nhà đầu tư".

Với việc mở rộng biên độ, HASTC tạo ra một cơ chế để thị trường tự điều chỉnh. Với biên độ 10% như hiện nay cũng đã là tương đối lớn, nhưng là chưa đủ trong trường hợp này, theo tính toán của HASTC.

"Tại sao lại là 30%? Chúng tôi tính toán trên cơ sở giả thiết với những yếu tố lý tưởng như đã nói trên, giá cổ phiếu ACB trên thị trường ngày hôm qua (25/12) là 168.200 đồng/cổ phiếu. Nếu xem lượng trái phiếu chuyển đổi trên là lượng cổ phiếu phát hành thêm chứ không phải trái phiếu chuyển đổi thì mức độ ảnh hưởng rơi vào khoảng 120.000 nghìn, tính ra cũng khoảng mức 30%", ông Trung giải thích.

Tất nhiên, biên độ đó chỉ áp dụng riêng trong trường hợp này và không phải là chuẩn mực cho các trường hợp khác trong tương lai, bởi còn tùy thuộc vào mức độ pha loãng, vào mức độ phát hành, thời điểm…

Cũng theo ông Trung, tại nhiều nước có áp dụng giá tham chiếu, "nếu tính được ảnh hưởng một cách chính xác thì điều chỉnh giá tham chiếu, nếu không tính được thì thả nổi, thả biên độ 100%".

Liên quan đến việc mở rộng biên độ, ông Trần Văn Dũng, Giám đốc HASTC, cho biết ông cũng lo ngại là có khả năng nhiều nhà đầu tư nhỏ không hiểu rõ vấn đề mà chỉ biết đến mở rộng biên độ, pha loãng… và lo lắng và có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.

Còn theo ý kiến một số chuyên gia, việc mở rộng biên độ nói trên là giải pháp phù hợp với trường hợp trái phiếu chuyển đổi của ACB, bởi thị trường sẽ đóng vai trò điều chỉnh, trong đó có cả vai trò của chính nhà đầu tư.

Ngoài ra, để đảm bảo không làm ảnh hưởng đến chỉ số chung của thị trường do tác động của riêng cổ phiếu ACB từ việc phát hành trái phiếu chuyển đổi, HASTC sẽ không tính cổ phiếu ACB trong rổ cổ phiếu tham gia vào việc tính chỉ số HASTC-Index trong phiên ngày 2/1/2008.

HASTC-Index cũng sẽ không điều chỉnh giá tham chiếu cổ phiếu ACB vào ngày thực hiện chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu. HASTC dự kiến cũng sẽ có kiến nghị lên Ủy ban Chứng khoán hoặc Bộ Tài chính về việc ban hành một văn bản quy định riêng về trái phiếu chuyển đổi, để tránh khó khăn ở các trường hợp trong tương lai.