Nhà thầu có nguy cơ phá sản

Nhiều nhà thầu có nguy cơ phá sản vì giá vật liệu tăng đột biến.

Ngay cả các hợp đồng có điều khoản điều chỉnh giá, nhà thầu cũng vừa làm vừa run vì chẳng biết có được thanh toán không, do các cơ chế quản lý vẫn siết chặt?

Bỏ công trình... chạy lỗ

Càng làm càng lỗ và nguy cơ phá sản nhãn tiền là thông điệp mà hầu hết nhà thầu đã kêu cứu tại hội thảo "Vật liệu xây dựng tăng giá, nguy cơ phá sản của nhà thầu" do Hiệp hội Nhà thầu VN tổ chức trong ngày 18.3 tại Hà Nội.

Tiến sĩ Nguyễn Dương Cận - Viện trưởng Viện Kinh tế xây dựng đưa ra những con số so sánh: Năm 2007 so với năm 2006 thì tốc độ vật liệu tăng đáng kể: Thép tăng 25,75, gạch chỉ tăng 22,8%, cát tăng 18,9%, nhựa đường tăng 17,5%. Nếu so với năm 2000, riêng thép đã tăng 2,25 lần.

Đầu 2008, VLXD tiếp tục phi mã: Thép tăng từ 12.000 lên 20.000 đồng/kg, ximăng tăng 40%, gạch tăng gần gấp 3 lần đặc biệt đợt điều chỉnh giá xăng dầu đã khiến các loại VLXD tăng kéo theo thêm 3-5%. Chính sự tăng giá đồng loạt và đột biến tất cả các loại VLXD cuối năm 2007 đầu 2008 đã khiến các nhà thầu bỏ công trình, chạy... lỗ.

Ông Vũ Khoa - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu VN cảnh báo: Các công trình đấu thầu trọn gói nhà thầu nếu không được điều chỉnh giá cầm chắc thua lỗ. Nhất là những công trình đấu thầu vài năm trước.

Nhà thầu không ai có thể lường trước biến động giá cả với biên độ lớn như vậy nên dù có tính toán hệ số trượt giá cũng không ăn thua. Vì thế để giảm lỗ, họ đành lấy từ chất lượng như thay đổi chủng loại vật liệu rẻ tiền hơn, giảm bớt vật liệu...

Đây là những cách làm vi phạm quy trình xây dựng và tiềm ẩn nguy cơ kém chất lượng, xuống cấp nhanh công trình.

Với các công trình được điều chỉnh giá nhà thầu, hoặc chỉ định thầu, nhà thầu cũng vừa làm vừa run. Ông Nguyễn Trần Phương - Phó TGĐ Vinaconex giãi bày: Theo quy định hiện nay, giá vật liệu do sở xây dựng địa phương thông báo. Tuy nhiên nhiều địa phương sợ tổng mức đầu tư của các dự án có vốn ngân sách đội lên nên không thông báo giá kịp thời theo thị trường. Trong khi đó các dự án thuộc vốn trung ương tại địa bàn thì phải được cập nhật giá cả.

Hiện tất cả các loại vật liệu đều tăng giá, chủ đầu tư cũng thông cảm và biết điều đó nên nhiều chủ đầu tư chấp thuận cho nhà thầu tạm thanh toán vật liệu theo 70% trị giá hoá đơn đỏ.

Song các nhà thầu rất lo nếu sau này không được bộ phận quyết toán chấp nhận thì chỉ còn nước bỏ tiền nhà ra đền. Trong khi công trình đang cần tiến độ chủ đầu tư có thể thông cảm giúp nhà thầu nhưng nếu về lâu dài không được hợp pháp hóa bằng những quy định cụ thể thì cả nhà thầu lẫn chủ đầu tư cũng khó lòng bảo vệ được mình khi thanh toán. Đây cũng là nguy cơ phá sản treo lơ lửng trên đầu các nhà thầu.

 

Lối thoát cho trượt giá

Sẽ dùng công cụ tài chính để kiểm soát kinh doanh thép: Tin từ Bộ Tài chính ngày 18.3 cho biết, bộ này được Chính phủ yêu cầu xem xét đề xuất việc sử dụng các công cụ điều tiết như thuế, dự trữ quốc gia... một cách tích cực để kiểm soát và kiềm chế tăng giá thép. Thời gian tới, bộ này cần chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng và đề xuất cơ chế khuyến khích việc sản xuất phôi thép trong nước, nhất là việc sản xuất phôi từ quặng sắt, trình Thủ tướng phê duyệt. Đây là biện pháp nhằm kiểm soát, chống đầu cơ, lũng đoạn thị trường, chống hàng giả, hàng nhái và ngăn chặn triệt để việc xuất lậu quặng sắt qua biên giới. Thế Hải


Ý kiến của nhiều nhà thầu nêu tại hội thảo cho thấy: Việc trượt giá VLXD vẫn sẽ diễn ra chỉ có điều không theo một quy luật nhất định. Nếu VLXD tăng lại đề nghị Chính phủ cho phép điều chỉnh thì quả là nhiêu khê. Vì vậy cần phải có một cơ chế áp dụng linh hoạt cho trường hợp này.

Kỹ sư Phạm Quang Dũng - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Nam Định đề xuất nên có mục trượt giá trong hợp đồng để nhà thầu và chủ đầu tư có thể thương thảo trong trường hợp biến động giá cụ thể. Ngoài ra chủ đầu tư cũng phải ứng vốn để nhà thầu dự trữ VLXD chống ăn đong bị tăng giá.

Một số nhà thầu cũng cho rằng cần phải sửa quy định chỉ trúng thầu khi bỏ giá thấp hơn giá mời thầu vì khi tính toán công trình theo dự toán là đã áp dụng các định mức rất sát song nếu nhà thầu bỏ giá cao hơn giá dự toán thì bị loại.

Đây khác nào "vòng kim cô". Vì dự án đã tính theo định mức thì khả năng giảm thấp hơn là phi lý, nhà thầu chỉ còn nước rút từ các chi phí khác. Đặc biệt với các dự án được xây dựng từ vài năm trước thì hiện giá vật liệu tăng gấp vài lần, nhà thầu đương nhiên chịu lỗ. Vì thế các nhà thầu đề nghị có thể cho bỏ giá cao hơn giá mời thầu.

Trước thực trạng VLXD tăng giá quá cao, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ cho phép các dự án ký hợp đồng trọn gói được điều chỉnh giá. Đây cũng là một động thái kịp thời để cứu nhà thầu, song tiến sĩ Đặng Huy Đông - Vụ trưởng Vụ Quản lý đấu thầu Bộ KHĐT cho rằng việc cho phép điều chỉnh giá các dự án trọn gói chỉ là giải pháp tình thế.

Về lâu dài các nhà thầu cần biết tự cứu mình, phải tính toán kỹ lưỡng khi nhận thầu để tuân thủ hợp đồng. Họ cũng phải sòng phẳng chấp nhận lời ăn lỗ chịu. Mặt khác các cơ quan quản lý cũng cần học hỏi kinh nghiệm các nước để áp dụng theo thông lệ quốc tế trong hợp đồng xây lắp, không nên cho rằng VN có đặc thù kinh tế khác người, có như vậy mới giúp đất nước hội nhập quốc tế.

Bích Liên
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây