2h chiều 18/9 (theo giờ ET), Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ kết thúc cuộc họp kéo dài hai ngày và đưa ra thông báo chính thức về kế hoạch cho chính sách tiền tệ.
Hầu hết mọi người đều dự báo Fed sẽ giữ nguyên lãi suất cơ bản ở mức gần 0% như hiện nay. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là Fed được dự báo sẽ thông báo thu hẹp chương trình mua tài sản (vốn đang ở quy mô lớn chưa từng có).
Với gói nới lỏng định lượng (QE), mỗi tháng Fed mua vào 45 tỷ USD trái phiếu Kho bạc và 40 tỷ USD trái phiếu thế chấp. Động thái này được thực hiện với mục đích giữ cho lãi suất ở mức thấp nhằm thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng.
Hãy điểm lại những thông tin quan trọng trước khi thông báo này được đưa ra.
Fed đã nói ...
Chủ tịch Fed Ben Bernanke bắt đầu nói về việc “giảm dần cho đến hết” (tapering) gói QE kể từ cuối tháng 5. Tuy nhiên, thị trường đã không thực sự nghiêm túc về vấn đề này cho đến khi biên bản cuộc họp của Ủy ban thị trường mở (FOMC) được đưa ra trong cuộc họp báo hôm 19/6. Khi đó, Bernanke đã vẽ ra lộ trình thu hẹp QE.
“FOMC cho rằng thị trường lao động đang tiếp tục được cải thiện, đồng thời nền kinh tế được hỗ trợ bởi tăng trưởng ở mức độ vừa phải và các “cơn gió ngược” khác đang dần biến mất. Chúng tôi cũng nhìn thấy lạm phát đang quay trở lại mức mục tiêu 2%. Nếu những dữ liệu đầu vào đồng nhất với dự báo này, FOMC cho rằng sẽ là hợp lý khi bắt đầu giảm dần chương trình mua tài sản hàng tháng vào cuối năm nay. Và, nếu các dữ liệu vẫn giống như những dự đoán hiện nay, chúng tôi sẽ tiếp tục giảm tốc độ mua tài sản trong nửa đầu của năm 2014 và kết thúc hoàn toàn chương trình này vào khoảng giữa năm. Trong trường hợp này, khi Fed chấm dứt mua tài sản, tỷ lệ thất nghiệp ở mức khoảng 7%, được cải thiện đáng kể so với mức 8,1% ở thời điểm Fed bắt đầu triển khai QE”.
Taper sẽ được thực hiện như thế nào?
Kể từ khi Fed bắt đầu phát tín hiệu “taper” sẽ được bắt đầu vào mùa thu năm nay, các nhà kinh tế học đều dự báo rằng quy mô của QE sẽ bị giảm 15 tỷ USD (giảm 10 tỷ USD trái phiếu và 5 tỷ USD trái phiếu thế chấp).
Tuy nhiên, với các dữ liệu kinh tế xấu hơn dự báo trong một vài tuần gần đây, nhiều nhà kinh tế học đã giảm quy mô của taper xuống còn 5 – 10 tỷ USD.
Tại sao phải thực hiện taper?
Không nhà kinh tế học nào tự tin 100% rằng các dữ liệu cho thấy nền kinh tế đã đủ mạnh để thu hẹp gói QE. Một số còn chỉ ra những nhân tố phi kinh tế cho thấy Fed sẽ thực hiện taper.
Một trong những lý do được nêu ra là tính biến động của thị trường, của nền kinh tế. Theo Neal Soss (chuyên gia đến từ Credit Suisse), vấn đề nằm ở thời gian. Nếu các nhà hoạch định chính sách không hành động từ tháng này, họ phải đợi đến cuối tháng 10 hoặc giữa tháng 12. Tuy nhiên, tháng 10 là tâm điểm của cuộc chiến trần nợ. Đồng thời, Tổng thống Obama được dự đoán là sẽ đề cử người thay thế Ben Bernanke vào nửa cuối của tháng 10.
Trong khi đó, tháng 12 là thời điểm Bernanke sắp nghỉ hưu. Liệu Bernanke có thực sự muốn kỳ nghỉ cuối cùng của ông được đánh dấu bằng một cú sốc tiêu cực?
Không hoàn toàn như vậy!
Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng ý rằng taper sẽ được thông báo hôm nay. Michael Hanson – chuyên gia đến từ Bank of America Merril Lynch, là một trong số ít các chuyên gia kinh tế đặt cược vào khả năng Fed chưa thông báo về taper. Chuyên gia này dự báo Fed sẽ hành động vào tháng 12. Theo ông, có những lý do để kiên nhẫn: số liệu kinh tế gần đây không tốt như dự báo, Fed cần phải giảm các dự báo quá lạc quan và những rủi ro đã xuất hiện trở lại.
Điều gì sẽ xảy ra nếu taper là một sai lầm?
Luôn luôn có rủi ro lãi suất sẽ bắt đầu tăng lên và đe dọa đà phục hồi của nền kinh tế. Tuy nhiên, Fed vẫn chuẩn bị trước những biện pháp đối phó với tình huống này. Fed lấy tỷ lệ thất nghiệp 6,5% và tỷ lệ lạm phát 2,5% làm các mục tiêu định hướng chính sách tiền tệ. Nói một cách khác, nếu tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức cao và lạm phát ở mức thấp, Fed vẫn sẽ tiếp tục làm bất cứ thứ gì trong khả năng của Fed để giữ lãi suất ở mức thấp.
Thay đổi điều kiện?
Một số chuyên gia cho rằng có thể Fed chưa thực hiện taper mà mới chỉ thông báo điều chỉnh các điều kiện để rút QE. Fed sẽ hạ chỉ tiêu lạm phát (ví dụ như không tăng lãi suất cơ bản nếu lạm phát thấp hơn 1,5%). Một lựa chọn khác là thay thế chỉ tiêu tỷ lệ thất nghiệp 6,5% bằng tỷ lệ tham gia lực lượng lao động hoặc tỷ lệ việc làm trên dân số.
