- Vào 2 ngày 17 và 18/10 vừa qua, các DN kinh doanh xăng dầu đã điều chỉnh giảm giá mỗi lần 500 đồng/lít xăng. Tuy nhiên, ý kiến của dư luận cho rằng, trong khi giá xăng dầu thế giới giảm mạnh, giá xăng dầu trong nước lại giảm chậm, hơn nữa, mức giảm giá cũng chưa tương ứng với thị trường thế giới. Thứ trưởng lý giải như thế nào về vấn đề này?
- Ngày 17/10 vừa qua, Bộ Công Thương đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình kinh doanh và lộ trình giảm giá xăng, dầu cho cả năm 2008. Theo đó, giá bình quân các mặt hàng xăng, dầu trên thị trường thế giới của tháng 9 giảmso với tháng 8 trên dưới 10% (mức giảm cao nhất là mazut: 12,38%, thấp nhất là xăng RON 92: 8,03%) và của 15 ngày đầu tháng 10 tiếp tục giảm so với tháng trước khoảng 15% (trong đó, mazut và dầu hỏa giảm mạnh nhất là 18%, thấp nhất là diesel 10,5%).
Với mức giá thế giới bình quân của 15 ngày đầu tháng 10, áp dụng thuế nhập khẩu xăng 5% và dầu hỏa 10%, giá bán lẻ và quy định hiện hành, mức lãi theo dự kiến của mặt hàng xăng dầu là 3.000 đồng/lít.
Tuy nhiên, đó là chỉ là lãi giả thiết trong trường hợp giá xăng dầu thế giới được nhập về ngày hôm qua để bán trong ngay trong ngày hôm sau. Nhưng thực tế là giá bán xăng dầu của DN thời điểm hiện tại là giá đã nhập về vài chục ngày trước đó. Quy định hiện nay buộc DN phải dự trữ xăng dầu 30 ngày để đảm bảo an ninh năng lượng, không phải mặt hàng mua ngay bán ngay.
Khi so sánh tăng giá 4.500 đồng/lít xăng ngày 21/7 với việc giảm nhiều lần, mỗi lần 500 đồng/lít trong tháng 10 vừa qua, người tiêu dùng đã quên đi yếu tố thời gian: ngày 21/7, giá xăng tăng sau 4 tháng kìm giữ, trong khi giá dầu thế giới tăng rất nhanh. Như vậy, giữ khoảng thời gian khá dài để tăng một lần, người tiêu dùng đã được lợi từ thời gian trễ đó. Từ tháng 8 đến nay, các DN đã giảm liên tục theo đà giảm của giá và tổng thể đã giảm tương đương mức tăng ngày 21/7.
Theo tính toán của Bộ Công Thương, nếu trong tháng 10, giảm giá tất cả các mặt hàng xăng dầu 1.000 đồng/lít, DN cơ bản không còn có lãi; diesel có lãi khoảng 400 đồng/lít, dầu mazút và dầu hỏa lãi khoảng 1.000 đồng/lít(sau khi trích 1.000 đồng/lít để hoàn trả Ngân sách Nhà nước khoản tạm ứng lỗ trước ngày 21/7). Vì vậy, không thể có chuyện DN có mức lãi tới 3.000 – 4.500 đồng/lít xăng như dư luận đặt ra.
* Thưa Thứ trưởng, việc các DN cùng nhau giảm giá ở mức 500 đồng khiến dư luận lo ngại DN liên kết với nhau, do đó, người dân không được hưởng lợi từ việc các DN cạnh tranh để có giá bán rẻ hơn?
- Muốn cạnh tranh lành mạnh phải tương đương nhau về sức mạnh; có quyền quyết định giá cả của mình. Còn vừa qua, khi “ông lớn” Petrolimex giảm giá, những ông bé cũng buộc phải nhìn vào đó mà giảm theo, nếu không ngày mai, hệ thống đại lý của ông sẽ chạy sang Petrolimex. Ngược lại, nếu DN nhỏ giảm giá mà Petrolimex không giảm, sẽ làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng. Đó là yếu tố quan trọng để buộc DN phải giảm giá. Hơn nữa, một DN giảm giá mà các DN khác giảm theo, cũng là bảo đảm được lợi ích của người tiêu dùng. Mặc khác, các cơ quan điều hành cũng luôn theo dõi chặt chẽ không để DN có lãi bất hợp lý.
Cũng cần phải nói rằng, động thái liên tục giảm giá của DN có 3 điều đáng mừng. Thứ nhất, các DN đã chủ động trong việc giảm giá của mình. Thứ hai, chứng tỏ cơ chế điều hành bằng các biện pháp kinh tế đang vận hành tốt. Và cuối cùng là giải tỏa được lo lắng cho người dân khi giá xăng dầu thế giới giảm, DN có giảm giá cho người dân hay không?
- Được biết, trongthời gian tới, thị trường xăng dầu sẽ được điều hành theo hướng thị trường. Cụ thể việc thực hiện này sẽ như thế nào thưa Thứ trưởng?
- Giai đoạn gần đây, điều hành xăng dầu cũng như nhiều mặt hàng khác vẫn phải nhằm thực hiện mục tiêu quan trọng của Chính phủ là ưu tiên kiềm chế lạm phát. Biểu hiện cụ thể của chính sách điều hành đó là thời gian qua Nhà nước đã luôn ưu tiên để giảm giá xăng dầu trước, tạo niềm tin cho xã hội và tạo hiệu ứng giảm giá hàng hoá nói chung.
Tuy nhiên, hướng điều hành sắp tới của Chính phủ là chuyển hoàn toàn kinh doanh xăng dầu theo thị trường. Nhưng để các DN thực sự hoạt động theo cơ chế thị trường, phải làm 3 điều. Thứ nhất là để DN tự định giá (điều này đã thực hiện được). Thứ hai, tạo điều kiện để DN trở về trạng thái kinh doanh bình thường: chuyển bù lỗ trên giấy thành bù lỗ thật giá các loại dầu còn nợ DN; tạo điều kiện để DN trích bù hết lỗ xăng của các DN (hoặc trả hết phần tạm ứng của Nhà nước). Thứ ba, tạo điều kiện để DN có thể dự báo được tình hình diễn biến thị trường để tự đưa ra các quyết định kinh doanh: bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện cơ chế điều hành không can thiệp trực tiếp vào quyết định kinh doanh của DN, xác định mức thuế theo giá để họ dễ tính toán.
- Xin cảm ơn Thứ trưởng!
