 |
Doanh nghiệp (DN) đang lãi thành lỗ, kết quả kinh doanh 3 quý dương, đến quý IV lỗ nặng khiến cả năm lợi nhuận âm tới vài lần vốn điều lệ, các thị trường tiêu thụ hàng hóa có biến động mạnh mà NĐT chẳng hay biết thông tin… Những điểm yếu trên TTCK Việt Nam đang bộc lộ nhiều sau năm 2008 đầy khó khăn và để lại thất vọng cho không ít NĐT. Chấn chỉnh tình trạng này, dự thảo Thông tư hướng dẫn về việc công bố thông tin (CBTT) trên TTCK đang được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) lấy ý kiến để trình Bộ Tài chính.
Trật tự mới
Dự thảo đưa ra 3 yêu cầu thắt chặt việc CBTT của doanh nghiệp, phần nào gỡ bỏ những bức xúc từ công chúng đầu tư thời gian qua. Thứ nhất là việc yêu cầu công ty đại chúng (CTĐC) phải CBTT định kỳ 6 tháng kể từ ngày huy động vốn/chào bán trái phiếu ra công chúng về tiến độ sử dụng vốn. Với trường hợp thay đổi mục đích sử dụng vốn, công ty phải CBTT về lý do và người ra quyết định thay đổi này. Trước tình trạng đua nhau phát hành tăng vốn của các CTĐC giai đoạn 2006 - 2007, không ít NĐT thắc mắc rằng, liệu DN có mang tiền đi đầu tư theo đúng nội dung lấy ý kiến cổ đông lúc huy động vốn, tình trạng cụt vốn, mất vốn, cơ quan nào có thể giám sát?
Thứ hai và đáng chú ý hơn cả là việc công bố báo cáo tài chính (BCTC) chặt chẽ hơn với việc yêu cầu CTĐC phải công bố "việc hoàn thành BCTC năm và ý kiến của tổ chức kiểm toán đối với báo cáo tài chính trên 3 số báo liên tiếp của 1 tờ báo Trung ương và 1 tờ báo địa phương". Nhằm tránh tình trạng giấu lỗ qua các quý, tổ chức niêm yết phải công bố BCTC quý kèm với "Báo cáo kết quả công tác soát xét BCTC theo quy định về chuẩn mực kiểm toán hiện hành", đồng thời ghi rõ địa chỉ liên kết tới trang thông tin điện tử đăng tải toàn văn BCTC quý hoặc địa chỉ cung cấp BCTC quý, thay vì chỉ công bố BCTC tóm tắt quý như hiện tại. Với yêu cầu cao và đầy đủ hơn trong công bố BCTC, NĐT sẽ có có thêm nhiều cơ hội được tiếp cận BCTC của DN với đầy đủ ý kiến của kiểm toán viên, tránh tình trạng DN vô tình hoặc cố ý "quên" không công bố ý kiến của kiểm toán viên và tình trạng "đột ngột lỗ" vào quý IV của nhiều DN niêm yết như thời gian qua.
Dự thảo cũng yêu cầu DN công bố khi có các sự kiện ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất - kinh doanh hoặc tình hình quản trị DN. Đồng thời, đơn giản hóa yêu cầu CBTT của CTĐC khi có tổn thất về tài sản từ 10% vốn chủ sở hữu trở lên (thay vì mức 5% như quy định tại Thông tư 38); chênh lệch lợi nhuận sau thuế tại báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh giữa hai kỳ báo cáo trong cùng năm từ 10% trở lên (quy định cũ là 5%)… Với quy định này, công ty niêm yết sẽ giảm được việc phải giải trình khi có sự thay đổi về kết quả kinh doanh, nhất là trong bối cảnh kinh tế vĩ mô nhiều thay đổi và thách thức như hiện nay.Việc giải trình khi giá cổ phiếu biến động mạnh cũng được nới lỏng, thay vì quy định DN phải giải trình khi giá cổ phiếu tăng trần/giảm sàn 5 phiên liên tiếp thì DN sẽ không phải giải trình nếu việc tăng/giảm 5 phiên này theo xu hướng chung của thị trường hoặc dưới 10 phiên.
Quan trọng là giám sát
Nhìn vào bản dự thảo có thể thấy nhiều kiến nghị từ thị trường đã được tiếp thu, tuy nhiên vẫn không ít điểm còn gây băn khoăn. Hiện thông tin về DN đến với NĐT rất mù mờ, nên khái niệm "những sự kiện ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất - kinh doanh" mà DN bắt buộc phải công bố cần được cụ thể hoá hơn. Hay đơn cử trường hợp DN báo cáo lãi trong khi thực tế lỗ như trường hợp của Mai Linh sẽ bị xử lý ra sao? Được biết, trường hợp sai sót khi CBTT của Mai Linh đã được UBCK công bố từ cuối tháng 1/2009, văn bản giải trình của DN này cũng không được UBCK chấp nhận, vụ việc hiện được chuyển tới Thanh tra chứng khoán và chưa có kết luận cuối cùng. Một trường hợp nữa là Tribeco, theo một lãnh đạo của HOSE thì việc DN lỗ tới gần 2 lần vốn điều lệ (âm vốn chủ sở hữu gần 6 tỷ đồng), như vậy không thể đến quý IV mới nảy sinh sự việc (quý III DN vẫn báo cáo lãi), HOSE sẽ báo cáo UBCK nhưng cho tới thời điểm này, theo thông tin ĐTCK có được, vụ việc vẫn chưa được chuyển tới UBCK.
Theo quy định hiện hành, vi phạm trong CBTT, DN chỉ phải chịu chế tài mạnh nhất là phạt vi phạm hành chính 50 triệu đồng. Với những thiệt hại công chúng đầu tư đang phải gánh chịu từ những thông tin sai lệch, mức phạt trên hầu như không có ý nghĩa và không có tác dụng răn đe. Quy định về CBTT càng chặt chẽ bao nhiêu, quyền lợi các thành viên thị trường càng được bảo vệ bấy nhiêu. Vì vậy, bên cạnh việc thiết lập lại trật tự trong CBTT phù hợp với nhu cầu thực tiễn, UBCK cũng cần xem xét về trách nhiệm giám sát việc CBTT của DN và có như vậy, những thay đổi tích cực trong dự thảo Thông tư về CBTT mới thực sự có ý nghĩa với thị trường.
