Vậy nên, khi thị trường là “bình mới”, NĐT như “rượu”, phải... ngon! TTCK không phải là chỗ để đùa.
Đó là tâm sự của Thanh Lan, NĐT trên sàn Đông Á có thâm niên chơi cổ phiếu được 3 năm. Chị cho biết: “Thời điểm gần đây, tôi có ôm nhiều cổ phiếu, nhưng không ngờ ngay sau đó VN-Index sụt giảm nhanh chóng. Và hiện tại tôi lỗ tới 25%. Quả thật, không thể đùa với diễn biến thị trường.”
Còn nhớ cách đây không lâu, khi giá vàng tăng giá lên 12 triệu đồng/lượng, người dân ùn ùn kéo nhau mua khiến giá tăng lên đến 14 triệu đồng/lượng. Nhưng chỉ qua một đêm, vàng đột ngột hạ giá, NĐT vàng phải bán tống bán tháo. Nhiều người mất trắng hàng chục tỷ đồng. Và bây giờ đến lượt cổ phiếu.
Tất nhiên, về mặt lý thuyết, người ta có thể tự trả lời ngay rằng, các chỉ số chứng khoán bắt buộc phải nhích dần lên chứ không thể sụt giảm mãi được. Thế nhưng, khó ai có thể chắc chắn được khi nào thì TTCK sẽ trở lại đỉnh cao tháng 2/2007. Nhất là xu hướng chung, giá cổ phiếu vẫn phải giảm về gần giá trị thực của nó.
Hiện nay, giá trị của chứng khoán trên thị trường tại Việt Nam bằng khoảng 25% GDP, so với Trung Quốc 33%, Pháp 79%, Đức là 43%, Nhật là 79% và Mỹ là 140%. Theo các chuyên gia kinh tế, tỷ lệ giá trị này ở Việt Nam như vậy là quá lớn. Nó phản ánh tính đầu cơ hơn giá trị thực. Tính chất đánh bạc trên thị trường là quá rõ, vì thế khi thị trường sụt giảm, chuyện thất bát của NĐT là “chuyện thường ngày ở huyện”. Và bóng dáng nhà đầu cơ xuất hiện rõ nét trên thị trường trong cả những đợt cao trào và thoái trào của thị trường.
Đặc biệt, nhà đầu cơ nước ngoài với trường vốn và kinh nghiệm có thể tạo ra những cuộc khan hiếm giả, tăng giá giả dẫn đến những cuộc giảm giá đồng loạt.
Họ sử dụng chiêu thức mua vào rồi bán ra với giá cao hơn, rồi lại mua vào với giá cao hơn nữa. Bằng cách này, họ “nhử” được vô số những NĐT non nghề lao theo kiếm tiền. Những người này lập tức tạo ra một sự kích thích dây chuyền khiến hàng loạt người khác nhập cuộc. Bởi tâm lý “đám đông” ngự trị hành vi mua bán chứng khoán của thành viên mới trong cuộc chơi.
Khi giá cổ phiếu lên tới đỉnh điểm, các nhà đầu cơ mới tung ra bán hết cho các “con mồi” đang lên cơn say. Và lúc họ đã ôm một bọc tiền lớn ra đi thì cầu sẽ trở về con số không. NĐT trong nước sẽ ngồi trên một đống cổ phiếu như một đống quần áo lỗi mốt, mặc không được mà bán chẳng ai mua. Họ trắng tay. Chỉ có những NĐT sành sỏi và mạnh vốn mới cố tiếp tục ôm cổ phiếu để chờ một ngày mai tươi sáng.
Thời thế, thế thời phải thế!
“Thời nào thế ấy”, câu nói của cổ nhân lại một lần nữa được chứng minh giá trị. TTCK Việt Nam đã trải qua các cơn nóng, lạnh. NĐT cũng phát sốt, phát rét theo nhiệt độ thị trường. Thời NĐT như các “cao bồi viễn tây” chiến đấu bằng vận may, “chộp giật” những cơ hội đã qua rồi. NĐT giờ đây phải nhìn nhận lại bản thân và tìm cho ra một “thế” mới phù hợp với “thời” nay.
Không thể “bầy đàn” chạy theo người khác. Không thể mang cái “lý của người Mèo”, hay những cảm tính nhất thời vào chuyện bán mua. Cần một cái đầu lạnh, một cái nhìn dài hạn, một tầm nhìn xa, trên nền tảng kiến thức vững vàng để nhìn nhận đánh giá đúng xu thế thị trường, để không trở thành “sóng cho người ta lướt”. Chân giá trị rồi cũng “xuất tướng”, quan trọng là làm sao để mình không phải là người chịu thiệt hại trước sự thất thường của thị trường.
Cổ phiếu là một cuộc chơi không mang tính khoan nhượng. Cái không khí phập phù, không ổn định của thị trường tạo những rủi ro có thể báo trước đối với NĐT.
Họ nhìn nhận được rằng, rủi ro thường đi với lợi nhuận, lợi nhuận càng cao thì mức độ rủi ro càng lớn, chính vì thế nhiều NĐT nhỏ lẻ say máu phải tiếp tục đổ tiền thật để mua lấy những cổ phiếu được ảo hoá giá trị. Đặc biệt, trong thị trường hôm nay, khó ai có thể biết được giá trị thật của các loại cổ phiếu và thực chất của các doanh nghiệp niêm yết là thế nào? Thị trường thiếu tính minh bạch, hoạt động đầu cơ vừa tự phát, vừa có tổ chức, ngày càng rộng và có quy mô khiến TTCK trở thành một trường học, biến NĐT nhỏ lẻ trở thành nhà đầu cơ.
Theo Benjamin-NĐT chứng khoán nổi tiếng, NĐT phải có bản lĩnh để thoát được sự hấp dẫn khi giá lên và sự sợ hãi khi giá xuống quá nhiều của thị trường. Nếu không thoát được, NĐT sẽ bị biến thành nhà đầu cơ chứng khoán.
Và đầu cơ sẽ thất bại trên đường dài. Vì thế, NĐT phải có tầm nhìn chiến lược, phải chọn đúng cổ phiếu và suy nghĩ trung và dài hạn về sự phát triển của công ty tương ứng, về các yếu tố chính trị, chính sách tài chính của Chính phủ và của NHNN đã, đang và sẽ thực hiện. Sự phát triển của TTCK, cũng như nền kinh tế sẽ phụ thuộc rất lớn vào chất lượng của NĐT mà chúng ta đang có. Vì vậy, nhập cuộc thị trường xin hãy là NĐT thông minh và cẩn trọng!
