- Tăng trưởng 9,3% trong quý IV là mức cao hơn nhiều so với các quý trước. Theo ông, chúng ta có thể đạt được mức tăng trưởng này không?
Căn cứ vào tình hình 9 tháng đầu năm và đặc biệt là xu hướng động - các quý sau đạt mức tăng trưởng cao hơn, theo tôi chúng ta hoàn toàn có khả năng đạt được mức tăng trưởng nêu trên. Trên thực tế, tình hình sản xuất, kinh doanh, đầu tư, xuất nhập khẩu... đang diễn biến theo chiều hướng thuận lợi, ngoại trừ một số yếu tố bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh... tại các vùng, nhưng chiếm tỷ trọng thấp trong GDP.
Tuy vậy, như Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo trong các phiên họp Chính phủ thường kỳ, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8,5% cả năm thì đòi hỏi phải có sự nỗ lực rất lớn của tất cả các ngành, các cấp cho đến các DN, thực hiện tất cả các giải pháp và chính sách để tạo thuận lợi cao nhất cho đầu tư, sản xuất kinh doanh phát triển. Trong số đó, giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực DN đầu tư, sản xuất kinh doanh thuận lợi là giải pháp quan trọng nhất.
- Tuy vậy, về lâu dài chúng ta còn phải đối diện với những vấn đề gì, thưa ông?
Hiện nay, VN đã hội nhập với kinh tế thế giới, không chỉ về đầu tư, thương mại mà cả các vấn đề có liên quan đến cơ chế chính sách. Do tính lệ thuộc lẫn nhau giữa kinh tế thế giới và kinh tế trong nước nên mỗi biến động của thế giới đều có ảnh hưởng, tác động đến tình hình trong nước. Đó là điều bình thường trong mọi hoạt động của nền kinh tế.
Trước hết, tôi muốn nói về giá. Không phải việc tăng giá nào cũng có ảnh hưởng xấu và việc giảm giá nào cũng là tốt. Trên thực tế, có những mặt hàng lên giá song VN lại được hưởng lợi, ví dụ như lương thực. Hiện nay, ở nhiều vùng trên thế giới thiếu lương thực. Vì vậy, giá lương thực trên thế giới lên cao, kéo theo giá xuất khẩu lương thực của VN cũng tăng theo và người nông dân ở những vùng sản xuất hàng hóa tập trung được hưởng lợi. Trong trường hợp này, tác động tăng giá có ảnh hưởng tốt đối với VN. Nhưng cách đây vài năm lại có diễn biến ngược lại. Cả thế giới được mùa nên giá lương thực xuống, kéo theo giá lương thực trong nước cũng xuống, xuất khẩu bị thiệt hại.
Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận rằng có nhiều mặt hàng tăng giá như vật tư, nguyên nhiên liệu nhập khẩu (dầu thô, than...) và đó là bất khả kháng, tác động tới tăng trưởng kinh tế trong nước. Nhưng trong 9 tháng qua, chỉ số giá đạt 7,32%, trong đó chỉ có giá hàng ăn uống và giá nhà ở, vật liệu xây dựng tăng cao, ở mức 9-10%, còn lại 7 nhóm hàng hóa khác chỉ dao động quanh 5%, thậm chí có những nhóm hàng như phương tiện đi lại, giáo dục đào tạo chỉ tăng 2-3%. Nếu tính mức lạm phát cơ bản theo phương pháp mới của IMF thì VN chỉ lạm phát ở mức khoảng trên dưới 5%.
Bên cạnh vấn đề giá, nhập siêu cũng là một yếu tố bất khả kháng đối với VN trong điều kiện hiện nay. Do tăng trưởng nhanh về đầu tư, dòng vốn vào VN trong quá trình hội nhập là rất lớn, kể cả ODA, FDI, gián tiếp, được đầu tư cho mua máy móc thiết bị... Nhìn rộng ra, trong cán cân thanh toán ngoại tệ thì thời điểm này VN đang có thặng dự ngoại tệ rất lớn. Nếu xét trong tương quan thì đồng tiền VN đang bị tăng giá tương đối so với USD. Điều này làm cho xuất khẩu khó khăn hơn, nhập khẩu thì thuận lợi và đó cũng là yếu tố thúc đẩy tăng nhập nhiều vì có lợi hơn. Bên cạnh đó, giá thế giới tăng và quá trình giảm thuế khi VN hội nhập cũng góp phần làm cho tổng kim ngạch nhập khẩu tăng.
- Thưa ông, trước thực tế đó, VN cũng đã có nhiều biện pháp kiềm chế giá và giảm nhập siêu. Ông đánh giá gì về hiệu quả của những biện pháp này?
Biện pháp kiềm chế giá, nếu làm một cách cực đoan là yêu cầu các DN trong nước không được tăng giá, là một biện pháp hết sức nguy hiểm. Người ta chỉ có thể kiểm soát bằng cách yêu cầu các DN rà soát lại chi phí để đảm bảo không tăng giá một cách bất hợp lý. Còn việc tăng giá để đảm bảo chi phí sản xuất lại là cần thiết nhưng không khuyến khích trong thời điểm hiện nay.
Về giảm nhập siêu, việc chúng ta cần làm lúc này là đẩy mạnh xuất khẩu để bù đắp nhu cầu nhập khẩu bằng ngoại tệ. Bên cạnh đó, việc áp dụng biện pháp mang tính hành chính là kiểm soát phi quan thuế (đề ra các tiêu chuẩn về kỹ thuật, chất lượng đối với các mặt hàng nhập khẩu) còn nhiều khó khăn đối với VN vì chúng ta chưa có đủ các phương tiện để thực hiện. Còn các biện pháp chống bán phá giá, nếu VN muốn vận dụng thì phải có hệ thống luật pháp rõ ràng, có năng lực tài chính và nhân lực để có điều kiện để thực hiện. Điều này cũng đang là khó khăn lớn của VN.
- Thưa ông, mới đây đã có ý kiến cho rằng nếu với tốc độ tăng trưởng như vài năm qua thì VN có thể đạt mức tăng trưởng GDP khoảng 9%/năm trong vòng 5 năm tới. Điều này có quá lạc quan không, thưa ông?
Chúng ta hoàn toàn có cơ sở để đạt được điều đó và thực tế, Chính phủ đang chỉ đạo các ngành các cấp chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đạt tốc độ tăng trưởng trên 10% sau năm 2010. Đó không chỉ là mục tiêu mà còn là một đòi hỏi để giảm thiểu sự giãn rộng khoảng cách phát triển giữa VN và các nước khác. Mục tiêu này chúng ta hoàn toàn có thể đạt được vì sau khi hội nhập, tình hình trong nước tương đối ổn định, tiềm năng thu hút các nguồn đầu tư từ nước ngoài ngày càng lớn. Trong vòng 5-10 năm nữa là thời cơ hết sức thuận lợi cho VN đạt mức tăng trưởng bứt phá. Tuy vậy, cũng cần nói thêm rằng VN không chỉ thực hiện mục tiêu tăng trưởng như nhiều nước, đặc biệt là các nước phát triển, mà còn kết hợp với việc thực hiện các mục tiêu xã hội. Cho nên, nếu xét hiệu quả riêng rẽ về tiền vốn thì không được cao như ở nhiều quốc gia mà ở đó chỉ thiên về mục tiêu tăng trưởng.
- Song song với tăng trưởng cao như mục tiêu đặt ra trong giai đoạn sau 2010 thì vấn đề lạm phát sẽ như thế nào, thưa ông?
Trong quan hệ giữa tăng trưởng, lạm phát và việc làm, nếu lạm phát quá thấp thì nền kinh tế sẽ phát triển trì trệ nhưng lạm phát quá cao thì sẽ gây rối loạn. Lạm phát thúc đẩy tăng trưởng, vì vậy, yêu cầu giữ ở mức lạm phát vừa phải là một yếu tố hết sức quan trọng và điều này phụ thuộc nhiều vào nghệ thuật điều hành của Chính phủ, trong đó có điều hành chính sách tiền tệ.
- Vậy theo ông, chính sách tiền tệ nên được điều hành ra sao?
Tôi chỉ có thể nói ngắn gọn rằng chúng ta không nên thắt chặt chính sách tiền tệ vì thắt chặt sẽ không tạo ra tăng trưởng mà nên điều hành một cách linh hoạt và thận trọng.
- Xin cảm ơn ông.
